Fruška gora, pored mnoštva lepota koje nudi bogata je sa 16 srpskih pravoslavnih manastira od kojih je većina živeća. Ova istorijsko-kulturna celina je proglašena za kulturno dobro od izuzetnog značaja, a predlagana je i za upis na listu svetske baštine UNESKOa. Ovi manastiri su jedan od, ako ne i najznačajniji razlog zbog kog se ljudi godinama u nazad odlučuju za posetu Fruškoj gori.
Tokom 16.-17. veka, na širem području Fruške gore bilo je čak 35 manastira koji su predstavljali simbol nacionalnog otpora Srba Turskoj imperiji. Manastiri iz 16. Veka stilski pripadaju moravskom arhitektonskom stilu, a manastiri izgradjeni tokom 18. veka spadaju u kombinaciju tradicionalne i zapadnoevropske arhitekture. Nažalost, od vremena nastanka, ovi manastiri su više puta, pljačkani, uništavani, rušeni, napuštani ali najveće stradanje doživeli su tokom Drugog svetskog rata. Nekoliko je teško oštećeno i tokom NATO bombardovanja 1999. kada je velik deo Fruške gore pretrpeo teške posledice.
Od zapada ka istoku nalaze se manastiri: Privina Glava, Divša, Kuveždin, Petkovica, Šišatovac, Bešenovo, Mala Remeta, Beočin, Rakovac, Jazak, Vrdnik, Staro Hopovo, Novo Hopovo, Grgeteg, Velika Remeta, Manastir Krušedol i Manastir Sveta Petka.
Manastir Krušedol
Manastir Krušedol pripada Eparhiji sremskoj Srpske pravoslavne crkve, nalazi se na jugoistočnoj strani Fruške gore, preciznije u ataru Krušedola, na putu izmedju Iriga i Maradika. Kao nepokretno kulturno dobro i spomenik kulture ovaj manastir je od velikog značaja a smatra se i jednim on najlepših fruškogorskih manastira. Onim što ga čini značajnim je takodje i velika istorijsko-kulturna uloga kao i bogatstvo manastirske riznice, njegov čuveni ikonostas ali i druge relikvije.
Manastir je zadužbina porodice poslednjih srpskih despota u Sremu-Brankovića. Krušedol se sastoji od dve celine: muškog i ženskog manastira. Muški manastir sa crkvom posvećenom Blagovestima osnovao je vladika Maksim Branković, dok je ženski manastir sa crkvom posvećenom Sretenju podigla njegova majka, zamonašena despotica Angelina. Manastir je gradjen u periodu izmedju 1509. I 1521. godine na zemljištu srpskog despota Jovana Brankovića. U manastiru su sahranjena dva patrijarha Srpske pravoslavne crkve i kralj Milan Obrenović.
Manastir je počeo sa obnavljanjem 1721. nakon što je pretrpeo štećenja prilikom povlačenja Turaka iz Srema, a završeno je krajem šestedesih godina istog veka, najveće zasluge je imao Nikanor Melentijević.
Ono što je posebno lepo i važno za videti prilikom posete ovom manastiru su freske. Iako su prvobitne freske nastale četrdesetih godina 16. veka, u srednjovekovnoj tradiciji zamenjene su novijimm freskama iz sredine 18. veka. Ove freske su veoma važne zbog prekida tradicionalnog srednjovekovnog i vizajtijskog slikarstva i stilskog prelaza u barok. Prikazuju slike iz Hristovog života kao i Nemanjićke vladare ali i same ktitore.
Prilikom posete manastiru može se videti ikonostas koji se ističe po raskošnom drvorezbarskom radu. Komponovan je od ikona iz četiri različita perioda. Najstarije su one koje prikazuju apostole sa Hristom, Bogorodicu i Svetog Jovana Krstitelja, one su rad sa polovine 16. Veka. Pojedini delovi datiraju iz raznih perioda tokom 16.,17. i 18. veka ali se povezuju u skladnu, raskošnu celinu vrednu pažnje.
Manastir Grgeteg
Manastir Grgeteg pripada Eparhiji sremskoj Srpske pravoslavne crkve i kao i manastir Krušedol predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture izuzetnog značaja. Manatir se nalazi na južnom obronku Fruške gore u neposrednoj blizini istoimenog naselja Grgeteg, bivšeg manastirskog prnjavora. Manastirska crkva posvećena je svetom Nikoli.
Prema narodnom predanju i natpisu na crkvenoj priprati osnovao ga je despot Zmaj Ognjeni Vuk, 1471. Krajem 17. veka manastir je napušten, a već početkom sledećeg obnavlja ga mitropolit Isaija Đaković. U Neradinu, selu koje je pripadalo manastiru nalazilu su se krečni majdan, zemlja i krčma. Pri manastiru je nekada radila i manastirska škola. Jedno vreme, nakon izgradnje i oslikavanja novog dela hrama, ovaj manastir se smatrao najlepšim na celoj Fruškoj gori. 1777. Manastir je ukinut prilikom redukcije pravoslavnih manastira a godinu dana kasnije ponovo je zaživeo uz pomoć Mitropolita koji je molio Mariju Tereziju da ukine rešenje o njegovom prvobitnom ukidanju.
Što se tiče spoljašnjeg izgleda, stara kamena crkva zamenjena je baroknom gradjevinom negde oko 1770. godine, a tada je napravljen i zvonik. Crkva je obnovljena početkom 20. Veka. Jedna od največih dragocenosti manastira bila je ikona “Šikloška Bogorodica”, za koju se smatralo da datira iz vremena srpskog despota Stefana Štiljanovića, iz 16 veka.
U crkvi su zabeležena čak dva ikonostasa. Prvi, zidani, nalazio se u crkvi do njene obnove 1901. Godine. Ruvarac, koji je preuzeo upravo nad manastirom od 1874 godine, u narednih 31 godinu boravka istraživao je srpsku i crkvenu istoriju, te je za vreme svog boravka uložio 65.000 funti u ukrašavanje ikonostasa. Drugi ikonostas, koji se danas nalazi u crkvi, slikao je Uroš Predić, 1901. godine, oslikavanje je trajalo dve godine, a slikara je unajmio Ruvarac, nažalost honorar za takvo delo bio je veoma mali.
Manastirski konaci su gradjeni tokom druge polovine 18. veka i obnovljeni zajedno sa crkvom 1901. godine.
Danas manastirski kompleks čine crkva, konaci sa sve četiri strane kao i manastirske ekonomske zgrade. U hramu se nalazi ikona Trojeručica, te manastir pohode mnogobrojni hodočasnici.
Manastir Novo Hopovo
Kao i prethodno pomenuta dva manastira i manastir Novo Hopovo pripada Eparhiji sremskoj Srpske pravoslavne crkve i predstavlja nepokretno kulturno dobro i spomenik kulture. Nalazi se na blažoj padini južnih obronaka Fruške gore. Udaljen je svega stotinak metara od magistralnog puta Ruma-Novi Sad (nedaleko od Iriga), što ga čini veoma pristupačnim za posetioce.
Novo Hopovo po svojoj arhitekturi, prosvetnoj ulozi, bogat istorijskim, kulturnim, verskim i političkim dogadjajima jedan je i od najznačajnijih manastira u Srbiji, a zajedno sa Krušedolom, posebno medju fruškogorskim manastirima. Manastir je bio i prosvetni centar tokom vekova, Srbi iz Beograda su dolazili upravo u ovaj manastir da uče da čitaju i pišu. Dositej Obradović, naš veliki prosvetitelj, ovde se zamonašio i boravio oko tri godine.
Manastir Novo Hopovo, sa crkvom svetog Nikole, po svojoj arhitektonskoj vrednosti predstavlja najznačajniju sakralnu gradjevinu svoje epohe na ovim prostorima. Origilano je nastao oko sredine 15. veka. Sadašnja crkva podignuta je 1575. godine a zvonik sa malom kapelom je ozidan čak dva veka kasnije. Zadužbina je više ktitora.
Nakon Prvog svetskog rata manastir postaje ženski za kaludjerice i izbeglice, u okviru koga je otvoren i Dečiji dom za ratnu siročad, koji je kasnije iseljen u manastir Kuveždin. Nažalost, tokom drugog svetskog rata, kao i većina manastira Fruške gore, pretrpeo je velika oštećenja kao što je rušenje zvonika, a manastirska biblioteka, koja je posedovala važna knjižna blaga i arhiv su uništeni u požarima.
Najveće bogatstvo manastira su mošti svetog Teodora Tirona koje se čuvaju u kivotu, u crkvi.
Današnji kompleks čine manastirska crkva, konaci sa sve četiri strane, ekonomski objekti i ogradni zid. O svemu se brine bratstvo monaha manastira.
Photos sources: Krušedol Grgeteg Novo Hopovo
Rezervišite
{name}
Zatražite ponudu
Zatražite poziv
